Ağrılı cinsel ilişki (cinsel ilişkide ağrı problemi) tıpta "disparoni" (dyspareunia) veya “cinsel ilişkide ağrı sorunu” olarak da geçer.
Ağrılı cinsel ilişki (cinsel ilişkide ağrı problemi) tıpta "disparoni" (dyspareunia) veya “cinsel ilişkide ağrı sorunu” olarak da geçer. Cinsel ilişki anında acı, yanma, batma gibi hoşnutsuzluk hislerini içerir. Vajinismus ile bir miktar farklılıklar gösterir. Ağrılı cinsel ilişki tedavisi de vajinismus tedavisi için uygulanan cinsel terapilerden farklıdır.
Ağrılı cinsel ilişki / ağrılı cinsel birleşme sorunu yapılan çalışmalara göre, 1950’li yıllardan %4-5 civarındayken, 1980’li yıllara doğru gelindikçe %40’lara kadar çıktığı görülmüştür. Özellikle spontane yapılan anket çalışmalarında kadınlar arasında cinsel ilişkide ağrı acı duyma durumu %70’lerde saptansa da kliniklere başvuru oranları hala %5-10 civarında olmaktadır. O yüzden gerçek görülme sıklığı tam olarak bilinemese de cinsel ilişkide ağrı ülkemizde de yüksek oranda görülen cinsel işlev bozukluklarındandır. Ortalama olarak yaklaşık her 10 kadında birisinin sorunudur.
Disparoni, cinsel ilişkide ağrı çekilmesi anlamına gelir. Kadınlarda ve erkeklerde de görülebilen disparoni sorunu, ağrılı cinsel penetrasyon (ağrılı birleşme) olarak da bilinmektedir. Cinsel penetrasyon terimleri, penisin vajina içerisine girmesini yani birleşmeyi ifade etmektedir. Disparoni ‘’dyspareunia”, “ağrılı birleşme”, “ağrılı penetrasyon" olarak da geçmektedir.
Disparoni, Amerikan Pskiyatri derneği (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders V) DSM V kitapçığında Genitopelvik ağrı/ penetrasyon bozukluğu başlığı altında yer alan bir cinsel işlev bozukluğudur. Kendiliğinden geçmesinin beklenmesi veya bu acıya katlanılmasının normal olduğunun düşünülmesi tamamen yanlıştır. Bu bir sağlık sorunudur ve tedavi edilmesi gerekir. Ayrıca tedavisi de mümkündür.
Yine DSM-V kriterlerine göre bir kişide ağrılı cinsel ilişki bozukluğu olduğunun söylenmesi için, kişiyi sıkıntıya sokacak şekilde, en az 6 ay süreyle devam eden, vajinal penetrasyon sırasında oluşan pelvik ve vajinal ağrı, acı, batma, yanma ve sancı, ağrı olacak korkusu ve endişesinin bulunması, ayrıca bu durumun en az yaşanan ilişkilerin %75’inde görülmesi gerekmektedir. Bu şikayetlerin olması disparoni / genito-pelvik ağrı bozukluğunuzun olduğu anlamına gelir ve bu durum tedavi edilmesi gereken patolojik bir durumdur.
Disparoni problemi ortaya çıkış nedenleri ve zamanına bağlı olarak iki şekilde sınıflandırılır. Primer (birincil) ve sekonder (ikincil) disparoni. Eğer sürekli (ilk cinsel ilişkiden sonra var olan ve devam eden) şekildeyse “primer disparoni”, daha sonradan ortaya çıktıysa “sekonder disparoni” olarak adlandırılır.
Diğer bir ifade ile pek çok kadında ilk cinsel ilişkinin başlamasından itibaren ilişki esnasında ağrı sorunu vardır (primer disparoni). Bazı kadınlarda ise normal şekilde devam eden cinsel hayat daha sonralarda ağrılı, ıstıraplı bir hal almıştır (sekonder disparoni).
Diğer taraftan disparoni probleminin kaynağı ve nedenleri kişiden kişiye değişen birtakım faktörlere bağlıdır. Disparoni şikâyeti kadınlarda hem organik hem de psikolojik nedenlere bağlı olarak gelişmektedir. Vulvar vestibulitis, ağrılı kızlık zarı, bartholin kistleri, genital enfeksiyonlar fiziksel sebepli disparoniye verilebilecek örneklerdir. Vajinismus problemi de psikolojik cinsel ağrının en büyük nedenidir.
Başka bir sınıflandırma şekli de cinsel birleşmede ağrının hissedildiği yere göre yapılmıştır. Yüzeyel disparoni vajina girişindeki ağıyı tarif ederken, derin disparoni yukarılarda (yani kasık bölgesindeki) ağrıyı tanımlar. Yani ağrının oluştuğu yere göre disparoni; yüzeyel ve derin disparoni olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu iki ağrı çeşidinin ayrılması tanı için önemlidir. Özetle yüzeyel disparoni, penisin vajene girişi sırasında ağrının vajinanın dış kısımda hissedilmesidir. Derin disparonide ise ağrı, ilişki esnasında daha derinlerde (yukarlarda) hissedilmektedir.
Tüm cinsel ilişkilerde ve pozisyonlarda olan, cinsel ilişkideki değişkenlere göre değişmeyen hep var olan disparoniye “komplet disparoni” denir. Bunun aksine partnere göre, pozisyon veya koşullara göre değişen ağrının varlığında koşulsal disparoni görülür.
Cinsel ilişkide ağrı sorunu hayatı ve ikili ilişkileri direkt olarak etkileyen ciddi bir problemdir. Tedavi edilmezse sorunlar adeta bir çığ gibi büyümektedir. Cinsel ilişkide ağrı tedavisi günümüzde uygulanan yöntemlerle mümkün hale gelmiştir.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
