Vajinismus sorunu psikolojik nedenler bağlıyken, fiziksel sebeplere bağlı olarak da cinsel ilişkiye girememe sorunu ortaya çıkabilir.
Vajinismus sorunu psikolojik nedenler bağlıyken, fiziksel sebeplere bağlı olarak da cinsel ilişkiye girememe sorunu ortaya çıkabilir. Fiziksel sebepler doğuştan veya sonradan kazanılmış olabilir. Bu bölümde vajinismustaki psikolojik sorunlardan çok, fiziksel sebeplerin oluşturduğu cinsel ilişkiye girememe problemi tanı ve tedavi yöntemleri ele alınmaktadır.
Cinsel ilişkiye giremeyen hastaların öncelikle iyi bir jinekolojik değerlendirmeden geçmelidirler. Böylece sorunun; vajinismus hastalığındaki gibi psikolojik mi, yoksa başka fiziksel (yapısal) sebeplere mi bağlı olduğunu ortaya çıkartılabilecektir.
1) Doğuştan Gelen Fiziksel Nedenler
Kızlık Zarı Problemleri
Kızlık zarının doğuştan gelen anormallikleri sık görülen fiziksel sebepler arasındadır; hem cinsel ilişkiye girememe hem de ağrılı ilişki nedenidir.
Kızlık zarına bağlı olarak cinsel ilişkiye girememe nedenleri:
Cinsel ilişkiye girememe problemi yaşayanlarda yapılan jinekolojik muayenelerde kızlık zarı ile ilgili doğuştan gelen anatomik (fiziksel) bir engel varsa, bu durumda yapılan basit bir cerrahi işlemle sorun ortadan kalkmaktadır.
Kızlık zarına yapılan cerrahi işlemler iki türlüdür:
Her iki cerrahi operasyon da deneyimli jinekologlar tarafından yapıldığı zaman son derece kolay ve risksizdir.
Vajina Problemleri
Vajina problemleri nadir görülen fiziksel sebepler arasındadır ve cinsel ilişkiye girememe sorununa yol açar. Vajina ile ilgili cinsel ilişkiye girememe sorunu üreten durumlar:
"Müllerian agenezi" adı altında toplanan vajinanın bir takım doğuştan gelen (konjenital) anormallikleri oldukça nadirdir ve bir takım ameliyatlar ile düzeltilebilmektedir.
2) Sonradan Kazanılan Fiziksel Problemler
Vulvar Vestibulitis Sendrom (VVS): Vajinal girişte bulunan bölgede temasa bağlı ağrı, hassasiyet ve kızarıklıkla kendini gösteren vestibulit sendrom vajinismus ve disparoninin (ağrılı cinsel ilişki) en sık organik sebebidir. Vulvar vestibulitis'in şu an için nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bir jinekolojik muayene sonrasında deneyimli bir jinekolog tarafından kolayca tanınabilir. Tek tedavi yöntemi ise vajen giriş bölgesinde yer alan cildin basit bir cerrahi girişimle çıkartılmasıdır.
PIH (Pelvik İltihabi Hastalık): İç genital sistem rahim harici, her iki tarafta tüpler ve yumurtalıklardan (overler) oluşmaktadır. Rahim içini döşeyen epitele “endometrium” (döl yatağı) adı verilmektedir. Vajinada pek çok mikropların bulunmasına rağmen rahim iç zarı, tüpler ve yumurtalıklar sterildir, yani mikroplardan tamamen arınmıştır. Bunun nedeni rahim ağzı organının (cerviks) adeta bir filtre gibi süzücü etkisidir.
Vajina içindeki yoğun enfeksiyonlar rahim ağzı içinde enfeksiyonlara (cervicit) sebebiyet verebilir ve zaman içinde mikropların rahim içine oradan da tüp ve yumurtalıklara taşınmasına neden olabilir.
Rahim içi zarının iltihabına “endometrit”, tüplerinkine “salpenjit”, yumurtalıklarınkine “ooforit” adı verilmekle birlikte bu enfeksiyonların tamamı “Pelvik İltihabi Hastalık (PIH)” tanımlaması içindedir. Pelvik iltihabi hastalıklar ilişki esnasında ağrı ve sancılara neden olabilir.
Bartholin Absesi ve Kisti: Vajinal girişte iki tarafta (sağda ve solda) bulunan bartholin bezleri normalde ilişki sırasında salgıladıkları salgılarla vajinal kanalın ıslaklığından sorumludur.
Bu bezin salgı üreten bir boşluğu ile salgıyı vajinal kanala taşıyan ince bir kanalı mevcuttur. Bezin bu ince kanalının tıkanması sonucunda içindeki salgının birikmesi sonucunda bez şişer ve vajinal girişte (genellikle tek taraflı) ele bir kitle gelir. Bu kitleye “bartholin kisti” adı verilir.
Bartolin kistinin zamanla içinde mikrop üreyerek enfekte olmasıyla ağrılı, şiş ve kızarık görünümlü “bartolin abseleri” oluşmaktadır.
Vajinal mantar enfeksiyonları (Candida vaginitis): Candida türü mantar enfeksiyonları kadınlarda sık olarak görülebilmekte ve vulvo-vaginal kaşıntı, kızarıklık, yanma, cinsel ilişki sırasında yanma veya ağrı, genital bölgede şişlik (ödem) gibi belirtilere yol açabilmektedir.
Vajinal candida enfeksiyonları arasında en sık olarak görülen tür “Candida albicans” dır ve bir kadın hayatı boyunca mutlaka bir veya birden çok kez enfeksiyon ile karşılaşabilmektedir. Enfeksiyon basit bir jinekolojik muayene sonrasında teşhis edilip kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.
Cinsel ilişkiye girememe sorunlarındaki fiziksel sebepler oldukça yaygındır. Burada en sık sebepler ele alınmıştır. Yapılan ilk jinekolojik muayene sonrasında kesin bir teşhis elde edilmekte ve tedavi de tamamen sebebe yönelik planlanacaktır.
Cinsel ilişkiye girememe sorunu ister vajinismustaki gibi psikolojik, ister yapısal (fiziksel) olsun; doğru tedavi teknikleri ile kesin çözümü mümkündür. Bazı durumlarda erkek eşte de cinsel sorunlar olabilir. Bu durumda onların da çözümlenmesi gerekir.