Cinsel uyarılma problemi; cinsel ilişkide genital bölgedeki kanlanmanın yetersizlği ile kendisini gösteren, kişinin kendisinde veya ilişkilerinde sonrun yaşamasına sebep olan bir cinsel problemdir. Vajinal kuruluk sorunu sıkça izlenmektedir.
Cinsel uyarılma cinsel bir aktivite sırasında beyinden gelen uyarıların genital bölgede değişimler oluşturmasıdır. Beyinde oluşan sinyaller omurilik boyunca ilerleyerek genital bölgeye iner, buradaki kan damarlarında gevşeme ve kan akımının artmasıyla birlikte kadında vajina bölgesinde şişme, ıslanma, kayganlık, erkekte ise penisin sertleşmesi ile karakterize bir süreçtir. Halk arasında “vücutta elektriklenme”, cinsel birleşme öncesi yaşanan “aşırı heyecanlanma” gibi isimlerle bilinir. İngilizce ’de “arousal” olarak geçer. Cinsel uyarılma hem fiziksel hem de psikolojik pek çok faktöre bağlıdır.
Cinsel uyarılma bozukluğu ise cinsel bir imge veya olay karşısında heyecan duyamama, vücuttaki elektriklenmenin oluşmaması durumudur. Bu sorun farklı faktörlere bağlı olarak gelişebilir ve hem kadını hem partneri hem de çiftin ilişkisini olumsuz yönde etkileyebilir. Cinsel uyarılma problemi kadınlarda sık görülen cinsel sorunlardan birisidir.
Cinsel içerikli düşünce veya seksüel içerikli eylem; dokunma, görme, tat (öpüşme) koku ve işitme ile beyinde başlayan uyarı, omurilik aracılığıyla genital organlara ulaşır. Bu bölgedeki kan akımının artışı ile kadınlarda vajinal ıslanma ve genital bölgede kabarma, erkeklerde ise penisin büyümesi, şişmesi gerçekleşmektedir.
Cinsel uyarılma, pek çok faktöre bağlı olarak meydana gelir. Bu faktörlerin bir kısmı psikolojik faktörler iken bir kısmı ise fiziksel faktörlerdir. İçsel herhangi bir bedensel ya da psikolojik uyarı ile ortaya çıkabileceği gibi dışarıdan gelen görsel, işitsel veya dokunsal bir uyarı ile de ortaya çıkabilir.
Seksüel uyarının devamlılığı, süresi ve etkisi uyarının nereye doğru ilerleyeceğini belirler. Çevre koşullarının da uygun olduğu bir yerde uyarı sürdürülürse etkisi artarak devam eder, haz ve heyecan artışı sonrası kadınlarda orgazm gerçekleşmektedir.
Orgazm, genital alandaki duyarlılık artışının belirli bir noktaya ulaşarak yeniden beyine giden sinirler ile uyarımı zirveye taşıyarak, uyarımla genital bölgede oluşan fizyolojik değişikliklerin bu bölgedeki rahatlama, ritmik kasılmalar ile birlikte mutluluk hissi, doyum ve huzur hissettirmesiyle kendisini gösterir.
İnsanlarda cinsel davranış otonom sinir sisteminin etkisi ile çalışmaktadır. Uyarılma ve cinsel heyecan sırasında parasempatik sistem, orgazm olma ve erkeklerdeki boşalma sırasında ise sempatik sistem hakimiyeti vardır.
Kadınlarda ve erkeklerde cinsel uyarılma belirtileri birbirine benzer şekildedir.
Cinsel uyarılma sırasında vajina içinden berrak, akışkan bir sıvı gelebilir. Cinsel uyarılma akıntısı yumurtlama döneminde beyaz, sümüksü (tutunca uzayan) bir yapıdadır. Kendine has bir kokusu vardır ve şeffaftır. Cinsel ilişkide kadının heyecanlanması ve uyarılması ile oluşan bu akıntının üç kaynağı vardır:
Cinsel uyarılma problemi; kadın cinsel isteksizliği ve uyarılma bozukluğu, kadın cinsel ilgi / uyarılma bozukluğu olarak tek bir başlıkta birleştirilerek tanımlanmış bir cinsel işlev bozukluğudur ve tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır.
Cinsel uyarılma bozukluğu olduğunu söyleyebilmek için bu durumun sürekli olarak ya da yineleyici bir biçimde (ilişkilerin en az %75’inde) görülüyor olması, en az 6 aydır devam ediyor olması ve bu duruma neden olacak madde kullanımı, non-seksüel (cinsellik dışı) ruhsal bozuklukların olmaması gerekmektedir.
Cinsel uyarılma problemi, cinsel uyarılmanın yeterli bir ıslanma-kabarma tepkisini sağlayamaması veya oluşmuş olan uyarılma halini cinsel etkinlik bitene kadar sürdürememe durumudur.
Cinsel uyarılma bozukluğu olan kişilerde genellikle genital bölgedeki kanlanma yeterli değildir, bu nedenle vajinal ıslanma ve genital bölgedeki uyarılma yanıtı yok veya çok azdır. Vajinal ıslanma ve genital alan kan akımının azalması cinsel ilişkideki haz ile paralellik gösterir. Bu kadınların çoğunda orgazm olamama sorunu da vardır.
Cinsel uyarılmaya ve hatta cinsel isteğe engel olan her durum cinsel uyarılma bozukluğuna sebep olabilmektedir.
Bunların başında, isteksizlikte de karşımıza çıkan psikolojik etmenler yer alır. Özellikle depresyon süreci cinsel uyarılmayı da doğrudan etkileyebilir.
Cinsel uyarılma bozukluğunun nedenleri arasında;
Fiziksel uyaran azlığı cinsel uyarılma bozukluğu olarak karşımıza çıkar. Bunlar genelde çiftlerin uyumundan kaynaklanan veya bilgi eksikliği nedeniyle oluşan durumlardır. Örneğin; ön sevişmenin yetersiz olması beyindeki cinsel uyarının yetersiz oluşmasına neden olarak genital organlara ulaşan cevabı azaltır. Kadınlardaki fizyolojik hazırlık sürecin genelde daha uzun sürmesi nedenli ilişkide çiftlerin süre bakımından uyum sağlayamaması, kadının uyarılma yanıtlarının oluşması için yeterli süreye sahip olamaması da uyarılmayı zorlaştıracaktır.
Partnerin cinsel işlev bozukluğunun bulunması da yine kadınlarda uyarılma problemini tetikleyebilir. Ereksiyon problemi olan partnerdeki gerginlik ve performans anksiyetesi kadının da rahatlamasına ve uyarılmasına engel olabilir. Erken boşalması olan bir eşin partnerinde uyarılmayı sağlayacak kadar ilişkiyi devam ettirememesi de kadınlarda vajinal ıslanmada yetersizlik, haz alamama ile birlikte görülen cinsel uyarı probleminin gelişimine neden olabilir.
Genital organlardaki kanlanmayı bozan hastalıklar da cinsel uyarılma bozukluğuna sebep olabilmektedir. Çözüme ulaşmak için en önemli nokta doğru sebebi belirleyebilmektir.
Vajinismus problemi ile cinsel uyarılma bozukluğu bazen bir arada olabilmektedir. Vajinismus hastaları istemsiz vajinal kasılmalara bağlı ilişkiye girememekte, bu durum bir süre sonra ‘öğrenilmiş çaresizlik’ durumuna dönmektedir.
Her ilişki denemesinin hüsranla sonuçlanacağını düşünen çiftte giderek cinsel isteksizlik ve cinsel uyarılma problemleri meydana gelebilmektedir. Bu sorun erkek eşte de kendini gösterebilir. Erkeklerde de vajinismuslu partnerle yaşanılan başarısız ve mutsuzluk verici denemelerden sonra, cinsel isteksizlik erken boşalma ve ereksiyon sorunu gibi uyarılma ve isteğin azaldığı durumlar nedeniyle görülen cinsel işlev bozuklukları ortaya çıkmaya başlar. Vajinismus sorunu aşılınca cinsel uyarılma problemi de genelde zaman içinde çözümlenmektedir.
Cinsel uyarılma bozuklukları önceden fizyolojik cevapların olmadığı bir rahatsızlık olarak düşünülmüştür. Fakat son zamanlarda fiziksel olarak beden yanıtları normal olsa da vajinal ıslanma ve kanlanma gibi, uyarılardan zevk ve haz alamama durumunun da uyarılma bozukluğunun bir türü olduğu saptanmıştır.
Cinsel uyarılma bozukluğu tedavisinde önemli olan, öncelikle sebebi doğru bir şekilde belirleyebilmektir. Tedavi neden yönelik yapılır, örneğin psikolojik nedenlerde psikoterapiler uygulanır. Kliniğimizde cinsel istek / uyarılma bozukluklarının tedavilerinde, yapılan çalışmalarda da etkinliği gösterilmiş olan bilişsel-davranışçı cinsel terapi uygulanmaktadır.
Cinsel uyarılma problemi tedavisi genelde 10-15 seans kadar sürmektedir. Kimi durumlarda ise genital organlarda, cinsel uyarıya verilen cevabın azalmasına neden olan fiziksel problemler var olmaktadır. Böyle durumlarda cinsel terapilere bazı medikal uygulamalar da eklendiğinde alınan sonuçlar oldukça hızlı ve yüz güldürücü olmaktadır.
Kliniğimizde bilişsel davranışsal cinsel terapi yöntemlerine ek olarak farklı yöntemler ve ilaç destek tedavileri de uygulanabilmektedir. Bunlar arasında;
Menopoza bağlı görülen “atrofik vajinit” gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkan vajinal kuruluğun da görüldüğü durumlarda lokal östrojen tedavileri, bazı hastalarda testosteron takviyeleri veya başka ilaç kullanımları nedene yönelik çözümler içerisinde uygulanan alternatiflerdir.
Cinsel isteksizlik, ağrılı cinsel ilişki, vajinismus, cinsel uyarılamama, cinsel ilgi azalması ve orgazm olamama (anorgazmi) sorunları uzman hekimler tarafından uygulanan modern tedavi yöntemleri ve bazı medikal uygulamalarla başarıyla tedavi edilebilmektedir. Buradaki en önemli konu hastanın gerçekten bu sorunu yenme düşüncesi ve azminin olmasıdır.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
