Vajinismus ülkemizde sık görülür. Doğum sonrası vajinismus sorunu yaşayan hastalar, tedavi ile sorunlarını kalıcı şekilde aşabilirler.
Vajinismus sorunu cinsel işlev bozukluğu merkezlerine en sık başvuru sebebidir. Özellikle geleneksel yetiştirilme tarzının hâkim olduğu bölgelerde daha sık izlenmektedir. Bu bölümde doğum sonrası vajinismus ve tedavisi hakkında bilgilere yer verilecektir. Doğum sonrası vajinismus problemi gelişen hastalar, gördükleri tedaviler ile sorunlarını kalıcı şekilde aşabilmektedirler.
Vajinismus hastalığının farklı görülme türleri vardır. Vajinismus tipleri:
Primer Vajinismus (Birincil Vajinismus)
Primer vajinismus ilk cinsel deneyimden itibaren devam eden bir sorundur. ‘Hayat boyu vajinismus’ olarak da bilinir. Kişi, kendini bildi bileli vajinismus sorunu ile karşı karşıyadır.
Sekonder Vajinismus (İkincil Vajinismus)
Önceleri normal bir cinsel hayat var iken, vajinismus sorununun sonradan ortaya çıkmasıdır. ‘Kazanılmış vajinismus’ olarak da bilinir ve çok daha nadir olarak rastlanan vajinismus tipidir. Sekonder vajinismus özellikle zor, travmatik, acılı bir doğum sonrası gelişebilmektedir. Ayrıca kürtaj, zorlu bir jinekolojik muayene, ağrılı bir cinsel ilişki sonrasında da ortaya çıkabilen vajinismus türüdür.
Genel Vajinismus
‘Generalize vajinismus’ olarak da bilinir. Cinsel ilişkideki istemsiz kasılmalar yalnızca bir erkeğe değil, tüm erkeklere karşıdır. Yani, kişi eşinden boşanıp başka bir erkekle evlense de sorunu aynen devam edecektir.
Vajinismus hastaların pek çoğu generalize ve primer vajinismus sorununu yaşamaktadırlar. Hiçbir şekilde ilişkiye giremediklerinden ötürü halen bakiredirler. 2000’li yılların başlarından itibaren hizmet veren Hera Klinikler’deki istatistiklere göre tüm vajinismus hastalarının % 90’ı bakiredir.
Durumsal Vajinismus
Belli bir eşe, zamana veya ortama bağlı olarak gelişen vajinismus sorunudur. Bu hastalar eşlerinden ayrılıp başka birisiyle evlendiklerinde sorunlarından kurtulabilmektedirler.
Kısmi Vajinismus
‘Parsiyel vajinismus’ olarak da bilinir. İlişkinin kısmi olarak gerçekleşmesi durumudur. Bu hastalarda, penisin uç kısmı veya yarısı vajina içerisine girebilmektedir. Ancak, tam bir birleşme olmadığı için sorun yaşamaktadırlar. Kısmi vajinismus hastaları tam bir ilişki olmasa da gebe kalıp çocuk sahibi olabilirler.
Duygusal dalgalanmaların en yoğun yaşandığı lohusalık döneminin bitmesiyle normal cinsel hayat döngüsüne geçiş beklenmektedir. Ancak bu dönemde vajinal doğumun etkilerini üzerinden atamayan kadınların cinselliğe bakış açısı değişmiş olabilir.
‘Süt hormonu’ (prolaktin) etkisi altında cinsel istek azlığı da yaşayan kadın, ilk ilişki denemesinde ağrı ve istemsiz kasılmalar ile karşılaşabilir.
Özellikle doğumun travmatik etkisinin üstünden atılamaması güçlü kasılmalara, kasılmalar da cinsel birleşmenin tam olarak gerçekleşememesine neden olabilmektedir. Tekrarlayan ilişki denemelerinde de sorun öğrenilmiş çaresizliğe dönüşerek ağırlaşabilmektedir.
Doğum sonrası vajinismus sorunu yaşayan kadınlar, rahat bir ön sevişme sonrasında, penisin vajina girişine dokunması sonrasında yaygın kasılmalar ile tepki verebilmektedirler. Bazı durumlarda bu kasılmalara gerçek bir ağrı hissi de eşlik edebilir. Vajina girişindeki kasılmalar tüm vücuda yayılan ısrarlı, istemsiz kasılmalara, kalp çarpıntısına, hızlı nefes alma ve ‘panik atak’ benzeri duruma dönüşebilir.
Doğum, cinsel ilişki ve idrar gayta kontrolünde aktif rol oynayan kas grubuna “pelvik taban kasları” adı verilir. ‘Ağrı korkusu’ pelvik taban kas hafızasına adeta kodlanmaktadır. Bu nedenle cinsel ilişki denemeleri devam ettikçe yaşanılan kaygıya bağlı olarak kalça kaldırma, bacak kapatma, eşini itme durumları gibi kaçınma davranışları gelişmektedir.
Zamanla vajinal kuruluk, cinsel isteksizlik, erkek eşte ereksiyon ve boşalma sorunları da tabloya eşlik etmektedir.
Toplumumuzda kadınlar ergenlik döneminden itibaren “ilk gece korkusu” ve “vajinal doğum korkusu” ile yaşarlar. Toplumsal mitlerin bilinçaltında yarattığı etkiler nedeni ile bazıları vajinismus sorunu ile ilk gecede yüzleşir. Bazıları ise ilk geceyi atlatıp normal bir cinsel hayata sahip iken, yaşadıkları zorlu, travmatik bir doğum sonrasında bilinçaltlarında tetiklenen kaygıları neticesinde vajinismus sorunu ile karşılaşmaktadırlar.
Hem primer hem de sekonder vajinismusun temel sebebi psikolojik faktörlerdir. Ancak bazen fizyolojik birtakım sorunlar gerçek bir ağrı oluşturarak kasılmayı başlatabilir. Vajinal doğum sonrası görülebilen vajinal kanal enfeksiyonları, epizyotomi izleri ve vulvar vestibulit sendromları bu fiziksel faktörlerin başında gelmektedir.
“Vestibulum” vajina girişi ile kızlık zarı arasındaki bölgedir. Cinsel ilişki girişiminde penisin ilk dokunduğu alandır. Vulvar vestibulit sendrom ise vestibulumun sebebi net olarak bilinmeyen enflamasyonu, yani yangısal sürecidir. Bu nedenle ilişki sırasında derin bir acı, yanma hissi yaşanmaktadır.
Yaşanılan derin acı, kasılmalara, kasılmalar da ilişkinin son derece ağrılı geçmesine veya hiç ilişkiye girememeye neden olmaktadır. Hastalar yaşadıkları bu acıyı “yara üzerine tuz basmaya” benzetmektedirler.
Vajinismus sorunundan farklı bir durum olan vulvar vestibulit sendrom kliniğimizde tedavi edilebilmektedir. Vulvar vestibulit sendrom tedavisinde medikal ve cerrahi tedaviler uygulanmaktadır.
Kadınlarda genital bölgenin iltihabi hastalıkları yaygın olarak görülmektedir. Özellikle dış genital organların tekrarlayan mantar enfeksiyonları (vulvovajinal kandida enfeksiyonu),bakteriyel vajinozis, tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları gebelik ve doğum sonrası sık olarak görülmektedir. Bu tür enfeksiyonlar tanınarak yeterli şekilde tedavi edilmezse ilişkiye girememe sorunu yaratabilir. Tedavilerinde basit oral veya vajinal ilaç tedavileri uygulanmaktadır.
Yine doğum sonrası nadiren de olsa iç genital organların enfeksiyonu olarak da bilinen ‘pelvik inflamatuar hastalık ‘ (PIH) da ağrılı ilişkiye girme nedenidir. Bu durum jinekolojik muayenede tespit edilir ve antibiyotiklerle tedavisi mümkündür.
Doğum sonrası lohusalık dönemi bitiminde tüm kadınlara rutin bir jinekolojik muayene şarttır. Bu muayenede fiziksel bir sorun veya enfeksiyon var ise tedavi edilecektir. Ayrıca doğum kontrol yöntemleri ile ilgili danışmanlık da verilmektedir. Doğum sonrası vajinismus tedavisi yapılabilir.
Doğum sonrası vajinismus sorunu yaşayan çiftlerde fiziksel sorun tespit edilmezse, yani sorunun kaynağı tamamen psikolojik ise tedavi primer vajinismus hastalarında olduğu gibidir. Yani vajinismusun ana tedavisi olan Bilişsel ve Davranışçı Terapi (BDT) yöntemleri uygulanmaktadır. Diğer taraftan hastalığın durumuna göre hipnoterapi, akupunktur, EMDR, botulinum toksin uygulamaları, cerrahi yöntemler ve bazen bu yöntemlerin kombinasyonları da uygulanan ilave yöntemler arasındadır.
Vajinismus TedavisiCinselliği Ertelemeyin! Özğürleşin
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ
